“Een vluchteling genoemd worden heb ik nooit als een belediging ervaren, maar als een teken van sterkte, moed en overwinning”
Getuigenis Maryam Jamshid
Er is weinig verkeerd aan een rationele aanpak van de vluchtelingenproblematiek, gestoeld op cijfers, prognoses en economische factoren. In hoofdzaak gaat deze crisis echter over mensen. Maandelijks spelen zich te land en ter zee talloze familiedrama’s af. Maryam, voorzitster van JONGCD&V Limburg en oud-Bureaulid, doet haar persoonlijk verhaal en bewijst dat een positieve afloop geen utopie hoeft te zijn.
Samen met mijn familie ben ik eind november 1997 als politieke vluchteling aangekomen in België. Ik was net geen 10 jaar oud. Mijn moeder was leerkracht secundair onderwijs op een school voor meisjes en jongens en op een dag kreeg ze te horen dat ze niet langer meer les hoefde te komen geven. Van de ene dag op de andere was ze werkloos en werd ze plots een huisvrouw. Mijn vader had als militair zijn rechterarm verloren tijden de oorlog tussen Rusland en Groot-Brittannië. Het feit dat mijn zussen en ik meisjes zijn heeft toen in ons nadeel gespeeld, want we mochten niet meer naar school gaan. In Afghanistan zijn we dus nooit naar school geweest. Ik had het geluk dat mijn ouders en hun families zware tegenstanders waren van het extremisme. Ik had nooit een hoofddoek moeten dragen en ze hebben mij nooit gedwongen de Koran te lezen. Bij de komst van de Taliban was ik een beetje te jong om een boerka te dragen, maar een hoofddoek was een must als je naar buiten ging. Mijn moeder vond een boerka dragen verschrikkelijk beklemmend, ze voelde zich als een gevangene achter tralies.
Als jonge Afghaanse vrouw voel ik mij enorm betrokken bij de problematiek rond Afghanistan en de vluchtelingencrisis in het algemeen. Bij het geven van lezingen over de evolutie van vrouwenrechten in Afghanistan en mijn eigen ervaringen, hoor ik heel vaak dezelfde vraag terugkomen: ‘Hoe was het om een vluchteling te zijn?’ Het antwoord op deze vraag is eigenlijk simpel: beangstigend, maar zeker ook uitdagend. Beangstigend omdat je niet alleen je land moet achterlaten, maar ook je familie, vrienden, huis en slaapkamer. Beangstigend omdat je de taal niet spreekt, de gewoonten en gebruiken niet kent en niet weet welke waarden en normen gehanteerd worden. Beangstigend omdat je geen vrienden en familie hebt die je attent kunnen maken op de culturele verschillen.
Het was tegelijkertijd ook uitdagend. Uitdagend om voor de eerste keer naar school te gaan en zo snel mogelijk de taal te leren. Uitdagend om goed gedrag te vertonen in het asielcentrum, waar je gedurende vijf maanden als een familie in een kamer moet verblijven. Uitdagend om in een ongekend land een woning te vinden en kennis te maken met de buren. Uitdagend om de Vlaamse cultuur te incorporeren in de Afghaanse.
“Wij konden als gezin geen beroep doen op een advocaat die ons zou bijstaan in onze procedure. Ook waren er geen professionele tolken bij het OCMW, het ziekenhuis of de school aanwezig”
Als eerste Afghaanse familie in Hasselt zijn we erg warm onthaald door verschillende organisaties en de vrijwilligers, die er dag en nacht voor zorgen dat de mensen die hulp zoeken en vragen, deze ook krijgen. Zij waren de mensen die ons inschreven op een school, ons de weg toonden naar de winkel en een kaartje stuurden op onze verjaardag. Een menswaardige behandeling doet je ook voor even vergeten dat je een vluchteling, een vreemdeling bent. Eeuwige dankbaarheid voor mensen die mij ook zagen als mens, als kind, als vrouw.
Asiel en migratie heeft een zeer sterke evolutie meegemaakt ten opzichte van 18 jaar geleden. Dat kan ik met zekerheid zeggen, aangezien ik al enkele jaren werk als gecertificeerd sociaal tolk voor de talen Dari en Farsi voor Afghaanse en Iraanse vluchtelingen. Dag in, dag uit kom ik in aanraking met mensen die mijn verhalen delen, maar ook slachtoffers die veel pijnlijkere ervaringen hebben. Niet alleen van hun vaderland, maar ook van hun reisroute. Veel vluchtelingen worden nu in opvangcentra door psychologen behandeld voor de trauma’s die ze onderweg en dus vooral in Europese landen meegemaakt hebben. Het beeld van een gestorven jongetje aan de Turkse kust is voor een groot deel van die vluchtelingen dagelijkse kost geweest.
Ook het Vlaams beleid ten opzichte van de vluchtelingen heeft op vlak van opvang een positieve evolutie meegemaakt. Wij konden als gezin geen beroep doen op een advocaat die ons zou bijstaan in onze procedure. Ook waren er geen professionele tolken bij het OCMW, het ziekenhuis of de school aanwezig, zodat mijn ouders zich beter verstaanbaar zouden kunnen maken. Mijn moeder geeft al jaren les in Maatschappelijke Oriëntatie. In deze cursus worden mensen in hun moedertaal, of een andere taal die ze machtig zijn, gedurende 60 uur onderwezen over het leven in België. Ze behandelt een breed scala aan onderwerpen die de mensen wegwijs moeten maken in de Vlaamse maatschappij. Naast de lessen Nederlands en Maatschappelijke Oriëntatie, krijgen ze ook loopbaanbegeleiding door hun trajectbegeleider en zoekt men ook naar een nuttige vrijetijdsbesteding.
“Een vluchteling genoemd worden heb ik nooit als een belediging ervaren, maar als een teken van sterkte, moed en overwinning.”
Er zijn velen tegen de komst van de massa’s vluchtelingen die nu onze Westerse landen ‘binnendringen’. De gebeurtenissen in Parijs zorgen ervoor dat het debat weer een andere wending krijgt. Het is duidelijk dat niet iedereen opgevangen kan worden in het Westen, waardoor het heel belangrijk wordt om de oorlogen in die landen aan te pakken. Niemand vlucht voor zijn of haar plezier en niemand laat graag het vertrouwde achter om te proeven van het onbekende. Tegen de mensen die tegen de komst van vluchtelingen zijn en de gebeurtenissen in Parijs erg vinden, wil ik zeggen: dit is het soort terrorisme dat de vluchtelingen ontvluchten. Het enige verschil is dat zij dagelijks gebombardeerd en beschoten worden. Het is nu meer dan ooit nodig om hand in hand te staan met elkaar en met elkaar in gesprek te gaan. Alleen met liefde en begrip zorgen we ervoor dat de daders van zulke gruwelijkheden in Parijs, Syrië, Afghanistan, Libanon of Palestina gestraft worden en niet hun zin krijgen. Verdraagzaamheid betekent echter niet dat we minder waakzaam moeten zijn voor bedreigingen tegen onze fundamentele waarden en normen.
Ik herinner mij veel van de moeilijke periode van voor onze vlucht en de maanden en jaren erna, maar dat zie ik enkel als een voordeel. Zulke ervaringen maken een jong meisje een volwassen vrouw die klaar is om de uitdagingen van een onbekende wereld aan te gaan. Een vluchteling genoemd worden heb ik nooit als een belediging ervaren, maar als een teken van sterkte, moed en overwinning!
