Bezoek aan EnergyVille

Samen met de onderzoekers van EnergyVille ging JONGCD&V Limburg op zoek naar de vorderingen in het energielandschap, met de Klimaatdoelstellingen (minder broeikasgassen, efficienter verbruik, meer hernieuwbare energie) in het achterhoofd. Pieter Vingerhoets, doctor in de kernfysica, helpt ons het technische met het beleidsaspect te verbinden. Met zijn brede kennis en ervaring met smart grids (KU Leuven) en CERN (Genève), draagt hij bij EnergyVille bij aan innovatie in de energiesector.

Wat is EnergyVille?

Deze organisatie verenigt de onderzoeksinstellingen KU Leuven, VITO en imec voor onderzoek naar duurzame energie en intelligente energiesystemen, zoals smart grids en warmtenetten. Vanuit vijf onderzoeksgebieden binnen EnergyVille vloeien vandaag nieuwe ontwikkelingen: in de opslag van energie door batterijen, thermische systemen waarbij het potentieel en design van warmtenetten als alternatief voor gasnetwerken wordt onderzocht, onderzoek naar elektrische netten, ontwikkeling van nieuwe algoritmes om een optimale werking van de elektriciteitsmarkt te garanderen en als kenniscentrum voor smart cities.

Van dag- en nachttarief naar flexibel verbruik

Gezinnen en organisaties kunnen vandaag bijdragen door vooral zuinig om te gaan met energie in hun transport en verwarming. Opties zijn openbaar vervoer, hybride en elektrische wagens, isolatie, zuinige apparaten, warmtepompen, zonneboilers, thermische opslag en ga zo maar door. Een bepalende factor voor gezinnen is momenteel nog de gasprijs, die lager ligt dan de prijs voor elektriciteit. Daarnaast wordt ook samenwerking, bijvoorbeeld in appartementsgebouwen, bemoeilijkt omwille van beperkingen in tarifering. Groepen kunnen vandaag niet als een geheel opereren, je kiest enkel op gezinsniveau voor een vast tarief ofwel een dag- en nachttarief. Geavanceerde opties zijn (nog) niet mogelijk. Steden en gemeenten zetten daarnaast in op duurzame gebouwen, vergroening van het wagenpark en snelle laadinfrastructuur, maar ook aan de beperkte betaalmogelijkheden voor deze laatste moet gewerkt worden. Neutrale adviesorganen voor bijvoorbeeld renovatiewerken spelen ook een grote rol, zoals Dubolim in Limburg.

In de toekomst zal de totale hoeveelheid verbruikte energie echter minder belangrijk zijn, maar wel het moment waarop de energie verbruikt wordt. De werkelijke kost van energie op een zonnige en winderige dag is ‘s middags immers een fractie van de kost ‘s avonds, wanneer mensen koken, verwarmen en televisiekijken. In de toekomst zal er een financiële stimulans komen om het verbruik te verschuiven van deze dure avondpiek naar momenten met goedkope wind- of zonne-energie. Traditionele en terugdraaiende meters zullen vervangen worden door slimme energiemeters, die data bijhouden over hoeveelheid en tijdstip van verbruik. Zo kan het voordelig worden om je water al overdag met goedkope zonne-energie of zonneboiler te verwarmen, in plaats van enkel ’s avonds wanneer je thuiskomt. De uitrol van slimme energiemeters zal de komende jaren eerst gebeuren naar grootverbruikers en eigenaars van zonnepanelen, daarna volgt de rest. De Vlaamse overheid werkt momenteel aan een plan hierover. De markt zal dan kunnen bijspringen in het creëren van innovatieve technologieën om het thuisverbruik te beheren en flexibel verbruik wijd te verspreiden. Dankzij deze data zullen app-ontwikkelaars extra diensten kunnen aanbieden, aangepast aan de woning en de gewoonten van de consument, zoals persoonlijke besparings- en renovatieplannen.

“In de toekomst zal de hoeveelheid verbruikte energie minder belangrijk zijn, maar wel het moment waarop de energie verbruikt wordt”

Veranderend energielandschap

In het veranderende energielandschap vinden nieuwe spelers en commerciële partijen hun weg naar de markt. Een relatief nieuwe speler in de markt is de ‘aggregator’. Deze brengt flexibel verbruik (verbruik dat tijdelijk kan gepauzeerd of extra geactiveerd worden) op de markt, bijvoorbeeld via diensten aan transmissienetbeheerder Elia. Elia moet vraag en aanbod van elektriciteit in evenwicht houden. Wanneer er minder productie is dan verwacht, kan Elia via een aggregator het verbruik tijdelijk stilleggen. België is op gebied van flexibel verbruik een koploper in Europa en de wereld. Het gaat dan vooral om grote industriële verbruikers, die gedetailleerd bemeterd worden. Om ook het doorsnee gezin te laten bijdragen aan een flexibel en efficiënt energiesysteem, zijn er echter nog wat regelgevende aanpassingen nodig.

EnergyVille wil als leidend Europees expertisecentrum de drijvende kracht zijn voor de overgang naar een duurzame energievoorziening voor grote stedelijke omgevingen. Zij zet in op de uitrol van Living labs en wil het hele Thor Park in Genk integreren in een regelluwe zone. Zo kunnen nieuwe technologieën en businessmodellen op grote schaal worden getest en kan vandaaruit input gegeven worden naar beleid en regelgeving.

Case study: het ‘Rennovates’ project

In dit project worden in Nederland een tweehonderdtal huizen gerenoveerd op drie pilootsites. De ambitie is om gelijkaardige renovaties in duizenden huizen door te voeren. EnergyVille werkt hiervoor samen met onder andere BAM, een Nederlands bouwbedrijf, en Enervalis, een Belgisch start-up energiebedrijf. Bij de renovaties krijgen gezinnen nieuwe isolatie, zonnepanelen en een energiemodule die onder andere een batterij, een warmwaterbuffervat en een warmtepomp bevat. EnergyVille haakt in op de ICT-infrastructuur van Enervalis, die in het kader van een nieuw marktmodel de aggregatorfunctie opneemt. EnergyVille voorziet de slimme controle-algoritmes die de warmtepomp en batterij aansturen. Enerzijds wordt een case uitgewerkt zodat de gezinnen zoveel mogelijk van de eigen geproduceerde zonne-energie zelf consumeren, anderzijds wordt de controle van warmtepomp en batterij gebruikt om het lokale elektriciteitsnet niet te overbelasten. Hiervoor worden in het thermo-technisch labo opstellingen gebouwd en de aansturing getest, vooraleer de opstelling bij de gezinnen thuis wordt geïnstalleerd.

 

Ines Kefel

Lid werkgroep Klimaat & Duurzaamheid

Over Radikaal

JONGCD&V is de jongerenorganisatie van CD&V. Het is een autonome denktank waar jongeren door middel van discussies met mensen en organisaties op zoek gaan naar nieuwe ideeën. Ze formuleert antwoorden op de maatschappelijke uitdagingen van vandaag en de toekomst. JONGCD&V ondersteunt jongeren in hun politiek engagement. JONGCD&V wil op nationaal, provinciaal, regionaal en plaatselijk vlak bijdragen tot politieke vorming, kritische opstelling en een maatschappelijke jongerenwerking.


Radikaal is het nieuws- en opinieplatform van JONGCD&V. De publicatie, die debuteerde in oktober 1969, brengt op geregelde tijdstippen actualiteit, duiding en nieuws uit de beweging voor het grote publiek.

Neem contact op met

Wetstraat 89 1040 Brussel

[email protected]

jongcdenv.be