Alcoholproblematiek

Had je tweeduizend miljoen, wat zou jij dan doen?

We kunnen er zowat twee jaar lang de rentelasten op onze nog steeds beschamend grote begrotingstekort mee betalen. We kunnen het ook rechtstreeks in de begroting pompen, zodat we de aanvankelijke begrotingsdoelstelling van 2016 nog niet helemaal moeten opgeven. De subsidie van de biomassacentrale in Langerlo financieren om de Turteltaks te verlichten? De vennootschapsbelasting naar 25% verlagen om onze Vlaamsnationalistische vrienden te plezieren? We kunnen het misschien in de tax shift pompen, want blijkbaar hebben de Nationale Bank en het Planbureau toch enkele bedenkingen bij de financiering ervan.

Twee miljard euro is de jaarlijkse kost aan overmatig drankgebruik. Het gaat dan onder meer over behandelingen van ziektes of aandoeningen die zijn terug te brengen tot een excessief verbruik van alcohol – met meer dan zestig zijn ze intussen. Ziekteverzuim en afwezigheid op het werk liggen twee tot zes keer hoger bij mensen met een alcoholprobleem. Bij 15 tot 30% van de ongevallen op de werkvloer is er alcohol in het spel. Ook aan onze werkgevers kost dit kostbare centen. Hadden we de mond niet vol van een competitieve economie?

We zijn natuurlijk niet heiliger dan de paus. Er is weinig verkeerd aan een fris pintje bij het voetbal of een glas wijn bij het avondmaal. Ook op de congresfuif zal het nodige gerstenat worden genuttigd: na een dag vol intens discussiëren en productief netwerken mag de boog wel wat losser! Het wordt echter problematisch als alcoholgebruik een gewoonte wordt in die mate dat het onmiddellijk en vanzelfsprekend wordt gelinkt aan bepaalde gebeurtenissen, van het vieren van een goed rapport tot de middagpauze op het werk. Die grens blijkt dunner dan we denken: 1 op 10 Belgen drinkt te veel alcohol. Slechts 10% van deze mensen zoekt daarvoor hulp en daar wachten ze gemiddeld nog eens 18 jaar mee.

De verzuchtingen van de experts worden eindelijk gehoord. De verwatering (no pun intended) van het alcoholplan van voormalig minister Onkelinx door coalitiepartner Open Vld veroorzaakte weinig deining, maar de recente publicaties van het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en Andere Drugs en het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg haalden recent alle media. Net zoals de tabakslobby het tabaksdebat in de jaren ’90 niet langer kon boycotten, lijkt het erop dat opiniemakers en bevolking eindelijk klaar zijn voor het alcoholdebat. Zoals vaak is het de samenleving die politici de weg toont: steeds meer mensen doen mee aan een symbolische ‘maand zonder alcohol’ in het kader van een algemeen gezondere levensstijl. We ontwaken uit de roes (pun intended) van alcohol als een weinig schadelijk drankje, hooguit een softdrug.

Reclame-effectenonderzoek wijst reeds decennia op de invloed van advertenties op de consument. Die is aanzienlijk. Het verklaart mede waarom er in 2014 wereldwijd een kleine 600 miljard dollar aan reclamecampagnes werd gespendeerd. Het is goed dat experts aandacht besteden aan de rol die alcoholreclame speelt in de mediaconsumptie van de gemiddelde Belg. Een oplossing van een verdoken maar pertinent maatschappelijk probleem als deze vereist een multidisciplinaire aanpak, maar het is een goede zaak dat het belang en de invloed van reclame op de maatschappij wordt erkend zoals dat eerder bij tabakspreventie is gebeurd. Ook hier schuilt ethiek in een hoekje: moeten we mensen beschermen tegen boodschappen die tot schadelijk gedrag aanzetten? Dit is er een zeer concreet voorbeeld van.

Wanneer we verkeersongevallen en criminaliteit mee in rekening nemen, kostte overmatige alcoholconsumptie de maatschappij in 2013 meer dan 4 miljard euro. Daar kunnen we zelfs de eerstvolgende afbetaling van de Griekse schuld mee voorschieten (zonder interest uiteraard, dat zou niet bijzonder ethisch zijn). Of zijn we nog op zoek naar geld voor onze nieuwe straaljagers?